یکی از ویژگی های شخصی من، فکر کردن به ماوراء واقعیت و خیال پردازی است. هر از چند گاهی اختیار ذهنم را به قوه تخیلم می سپارم تا در کمال ناباوری سوال های جالبی به ذهنم برسد. شاید فکر جدیدی که در ذهن من جرقه زده، سوال شما هم باشد: بیت کوین های گمشده سر از کجا در می آورند؟ آیا راهی برای بازگشتشان وجود دارد؟
وقتی این سوال به ذهن من رسید فورا دستیار گوگل را (صدا) کردم، و از او پرسیدم:
بیت کوین های از دست رفته کجا می روند؟
منتظر بودم بگوید جزیره گنج، یا نِوِرلَند، سرزمین خیالی پیتر پن، یا حتی مثلث برمودا! اما در نهایت به چند مقاله علمی در مورد ارز دیجیتال رسیدم. ظاهرا این بار سوالی که به ذهن من رسیده بود چندان هم تازه نبود…
چگونه میکروب را از خود دور کنیم
بیایید از نزدیک به واقعیت ارز دیجیتال نگاه کنیم؛
ارزهای دیجیتال نسبت به پول کاغذی چند برتری ساده دارند. یک لحظه کیف پولتان را بردارید و به اسکناس های نه چندان صاف و نامرتب آن نگاه کنید: خواهید دید که این پول ها آنقدر دست به دست شده اند که از میکروب هم کثیف تر هستند! تا به حال از خود پرسیده اید که با هر بار دست به دست شدن، چه بلایی بر سر این اسکناس ها می آید؟
فرض کنید روحیاتی شبیه به شرلوک هولمز معروف دارید. شاید یکی از همان اُوِرکت های بلند مشکی هم داشته باشید! یک روز صبح سوار تاکسی می شوید، یک اسکناس ده تومانی به راننده می دهید و بقیه پولتان را از او می گیرید. به عبارت خودمانی: یک پنجی، یک دویی، و یک هزار تومانی ناقابل!
اسکناس اول، یعنی همان پنجی نخودی رنگی که از راننده گرفته اید قبل از شما متعلق به یک دانش آموز سوم دبیرستانی بوده که بعد از مدرسه با دوستانش برای صرف یک ساندویچ گرم به فلافلی رفته است. این ها را نگاه شرلوک هولمزیتان به شما می گوید:
اسکناس از چند جا تا خورده و تا حدی جوهری و مچاله است. ظاهرا یک نفر که با خودکار سر و کله دارد، آن را چند دقیقه ای در مشتش نگه داشته! تازه دستش عرق هم کرده، پس حتما منتظر، خسته، و قطعا گرمش بوده است… گوشه سمت راست آن تا خورده و قرمزی سس کچاپ، رنگ نخودی کال اسکناس را پوشانده است. پس احتمالا این اسکناس روی میزی گذاشته شده که معمولا کچاپ روی آن لکه می اندازد.
کمی دقیق تر به پولی که در دست گرفته اید نگاه می کنید: چند سانتی متر چسب نواری هم روی آن کشیده شده، از اثر انگشت چربی که روی چسب جا مانده تصویر یک مرد میانسال با موهای کم پشت را مجسم می کنید که از پای سرخ کن به طرف پیشخوان آمده، پول را از مشتری گرفته آن را چسب کرده و در صندوق جا داده است.
پول کاغذی یک روز می‌میرد!
لطفا همینجا از قالب شرلوک هولمزیتان بیرون آمده، از تاکسی پیاده شوید و به حرف های من گوش کنید؛
فکر می کنم که تا اینجای مسیر منظورم را به شما رسانده ام:
پول کاغذی تا می خورد، خیس می شود، و اصلا آتش می گیرد و خاکستر می شود! پس قطعا روح وولورین نامیرا در آن دمیده نشده و مثل هر چیز دیگری یک روز جایگزین خواهد شد…
سالهاست کسی در کیف پولش پول نقد نگه نمی دارد، یا حداقل در حدی پول نقد با خود این طرف و آن طرف می برد که برای کرایه تاکسی و خرج های این چنینی کافی باشد. ما پول هایمان را در حساب بانکیمان نگه می داریم و هر از چند گاهی پرینت حسابمان را در اینترنت بانک چک می کنیم. پس قطعا مفهوم کاغذی نبودن پول دیجیتال برای ما نامأنوس و عجیب نیست…
شاید برای همین است که همه می گویند که یک روز ارز دیجیتال جایگزین پول کاغذی خواهد شد.
ارز دیجیتال، یک جایگزین شایسته برای پول رایج است!
ارزهای دیجیتال خود را از چند جهت به ما ثابت کرده اند:
دیرتر از پول کاغذی گم می شوند، چون وقتی حواسمان نیست از کیفمان بیرون نمی افتند و تا زمانی که اطلاعات ورودمان را فراموش نکرده باشیم مشکلی برایشان پیش نخواهد آمد.
خیلی کم پیش می آید یک نفر میلیون هایش را از دست بدهد، یا مثلا کیف پول سخت افزاری اش را قاطی لباس چرک ها در لباس شویی بیاندازد و از بد روزگار عبارت بازیابی دارایی هایش را هم گم کرده باشد. حداقل می توان گفت که احتمال وقوع این اتفاقات در دنیای امروز بسیار کمتر از روزهای آغازین پیدایش ارز دیجیتال است. در آن زمان جایزه استخراج بیت کوین بالاتر بود، و کاربران کمتری در شبکه آن فعالیت می کردند.
بیت کوین‌هایی که بزرگ نمی‌شوند
پیتر پَن – یک شخصیت کارتونی و افسانه ای
یک روز قاشق ماینرها به ته ظرف بیت کوین می رسد، و تمام ۲۱ میلیون کوین آن استخراج خواهند شد! اما تکلیف بیت کوین های گم شده چه می شود؟ همان بیت کوین هایی که بلااستفاده در فضا رها شده اند…
خب، وقتی صفت «گمشده» را به بیت کوین می چسبانیم، منظورمان این نیست که آن بیت کوین از شبکه جدا شده، چمدان لباس هایش را جمع کرده و به حالت قهر بلاک چین را ترک کرده است. بیت کوین ها گم نمی شوند، آنها فراموش می شوند. این جمله شما را یاد کودکی تان نیانداخت؟
شاید پیتر پنی که با قدرت باورش و کمی گرد جادویی به سرزمین فراموش شدگان پرواز می کند، این بار بیت کوین های (مردم فراموش کار) را هم با خود برده باشد.
از کجا معلوم، ممکن است یک روز جیم سیاره گنج، نقشه ورود به خزانه پر از بیت کوین پیتر پن را پیدا کند!
بیت کوین، مسافر جدید فضاپیماها!
یک بنده خدا به نام جیمز هاولز که بیت کوین هایش را در سطل زباله انداخته است…
از دست رفتن ارزهای دیجیتال مانند تیری است که به کمان باز نمی گردد.
من شنیده ام یک نفر به نام جیمز هاولز دست به دامان شهرداری محله شان شده تا اجازه بدهند او در میان زباله های سمی و خطرناک دنبال درایو گمشده اش بگردد، اما اجازه این کار به او داده نشده است. به نظر من اگر موفق به جستجو هم بشود یا در اثر برخورد با مواد آلوده و سمی جان خود را از دست می دهد، یا اینکه یادش می آید عبارت ریکاوری اش را فراموش کرده، سکته می کند و می میرد…
از شوخی گذشته، وقتی می گوییم بیت کوین های گمشده منظورمان دارایی افراد فراموش کاری است که عبارت بازیابی و اطلاعات کلید خصوصی خود را از دست داده اند و کامپیوترهای کوانتومی هم از پس خراب کاریشان بر نمی آیند!
یک نکته جالب؛
به نظر من بیت کوین مثل شخصیت های افسانه ای است و می تواند به دنیای مردگان سفر کند.
وقتی یک نفر از دنیا می رود، بیت کوین هایش هم می میرند. پس بیت کوین ها فقط با گم شدن اطلاعات کیف پول نیست که از دست می روند. باید این وسط آمار مرگ هایی که پرایوت کی را به زیرِ زمین فرستاده اند را نیز در نظر بگیریم.
در گذشته ارز دیجیتال برای مردم یک جور تفریح بود. بیت کوین ارزش زیادی نداشت، برای همین کسی برایش مهم نبود چه بر سر کیف پولش بیاید. مثلا، لازلو هانیکز -همان مرد پیتزایی معروف– چه می دانست که یک روز بیت کوین به بیست هزار دلار می رسد. یا مثلا کسانی که دارایی دیجیتال خود را در خانه تکانی به همراه بقیه سی.دی ها و هارد درایوها دور انداخته اند، عبارت بازیابی را روی کاغذ نوشته بودند و برای جمع کردن لاشه مگس مرده از همان کاغذ استفاده کرده اند، چه می دانستند یک روز ارزش بیت کوین از هر پول واقعی دیگری بالاتر می رود!
و اما… تا امروز چند بیت کوین به فضا فرستاده شده است؟
چه سوال خوبی؛ برای محاسبه دقیق تعداد بیت کوین های گمشده به یک الگوریتم ویژه نیاز داریم. راحت ترین روش ممکن بررسی فعالیت کیف پول های موجود در سیستم است. شفافیت بلاک چین اینجا است که به کار می آید. کلیه تراکنش های انجام شده در شبکه قابل مشاهده هستند. پس می توانیم چک کنیم ببینیم چه کیف پول هایی فعال هستند، و چه کیف پول هایی فقط پر شده اند و خاک می خورند. فراموش کردم بگویم: بیت کوین هایی که خرج نمی شوند و به اصطلاح HODL می شوند هم در دسته بیت کوین های مرده طبقه بندی می شوند و محاسبات ما را سخت می کنند.
جالب است بدانید: مردم همچنان برای ساتوشی ناکاموتو، بیت کوین می‌فرستند
خیلی از کیف پول های ارز دیجیتال فرقی با قلک ندارند: صاحبان این کیف پول ها کنترل به دست جلوی تلویزیون نشسته اند، و منتظرند اخبار رکود جدید نرخ مبادلاتی بیت کوین را اعلام کند.
پس از کجا می توانیم بفهمیم یک کیف پول مرده است؟
وولورین – یک شخصیت افسانه ای و مقاوم در برابر مرگ
این هم سوال خوبی است؛ پاسخ این سوال ساده است:
کیف پول هایی که در زمان اوج قیمتی هم غیر فعال و ساکن بوده اند، مرده اند. یعنی کیف پول هایی که از سال ۲۰۱۳ تا امروز هیچ فعالیتی نداشته اند!
پس در کل بهتر است وقتتان را تلف نکنید، چون محاسبه تعداد بیت کوین های از دست رفته مثل آب در هاون کوبیدن است. با این حال بنابر اعلام و تخمین های کارشناسانه گفته شده که تاکنون ۴ میلیون بیت کوین از دست رفته است.
حالا ممکن است بخشی از این محاسبات نادرست باشد، شاید یک شب که ماه کامل است، یکی از این بیت کوین های مرده به جریان افتاده و زنده شود!
اما در ابتدای مقاله یک سوال دیگر نیز مطرح شد: آیا بیت کوین های از دست رفته قابل بازیابی هستند یا خیر؟
پاسخ: تا اینجای راه گفته شد که بیت کوین های از دست رفته قابل برگشت نیستند.
پس باید چکار کنیم؟ آیا راهی برای محافظت و نگهداری از بیت کوین وجود دارد که جلوی گم شدن آن را بگیرد؟ بیت کوین یک هاسکی بانمک نیست که آدرسمان را روی قلاده اش حک کنیم؛ پس چاره چیست؟
راهکارهایی برای حفظ امنیت بیت کوین
در این قسمت چند توصیه تکراری آورده شده است:
۱- همیشه از کیف پولتان بکاپ بگیرید.
۲- فراموش نکنید که کیف پول ارز دیجیتال، یک کیف پول نمدی با گل های درشت نیست که آن را نشان دوستانتان بدهید، هر کسی درش را باز کند و بگوید: به به، چه زیباست! – اطلاعات محرمانه رمز را در اختیار کسی قرار ندهید.
۳- کیف پول های آفلاین و سخت افزاری نسبت به کیف پول های موبایل امن تر هستند.
۴- از پسورد منجرها استفاده کنید و ارز دیجیتال خود را در دستگاه های مختلف امن نگه دارید. پسورد منجرها نرم افزارهای امنی هستند که با کمک آن ها فقط کافی است یک بار رمزتان را وارد یک دستگاه کنید و بعد نگران فراموش کردن آن رمز نباشید. چیزی شبیه به مرورگر کروم؛ مثلا شما در کروم روی لپتاپتان لاگین می کنید، وارد IMDB می شوید، کروم رمز عبورتان را ذخیره می کند، و این اطلاعات جدید با تلفن همراهتان هم سینک می شود. پس دیگر نیازی نیست آن رمز را به خاطر بسپارید! همه چیز با اکانت جیمیل شما سینک شده است… اگر یک روز لپتاپ جدیدی بخرید، باز هم رمز IMDB شما سر جایش است.
۵- آینده نگر باشید! با یک وکیل یا مشاور حقوقی صحبت کنید و برای فردای بعد از خودتان برنامه بریزید. در این صورت بعد از شما، بازماندگان از بیت کوین هایتان بی نصیب نخواهند ماند…
۶- برای کیف پول هایتان رمز دوم بگذارید، یعنی از لاگین دو مرحله ای استفاده کنید. (two-factor authentication)
و در آخر…
ماجرای کوین‌های گم شده دقیقا مثل وجود سیاره‌ای از جنس الماس است.
سیاره ای که با تکنولوژی فعلی رسیدن به آن ممکن نیست. بر فرض محال اگر به آن برسیم، مشخص نیست آن زمان الماس ارزش حال حاضر را داشته باشد یا خیر!!!
بنابراین فرض میکنیم نه سیاره‌ای از الماس وجود دارد، و نه بیت‌کوینی گم شده است!!!
دوباره می گویم: بیت کوین ها گم نمی شوند؛ فراموش می شوند!
مطلب فوق، تحلیل شخصی نویسنده است و وب سایت ارز دیجیتال صحت مطالب مندرج در این مقاله را تایید یا رد نمی کند.
اما جینی گاک، طرفدار آمریکایی-افغان تبار 
پیشرفت و پذیرش ارز دیجیتال در افغانستان هنوز کار دارد. فروغ می گوید که همکاری او با شبکه Bounties دانشجوهای موسسه سی.تی.آی را با ارز دیجیتال اتر آشنا می کند و باعث می شود افغانستان در مسیر رسیدن به استقلال مالی قدم بزرگی بردارد.
