با وجود اخباری که در چند روز اخیر درباره ارز دیجیتال فیس‌بوک، که تحت عنوان «پروژه‌ی لیبرا» شناخته می‌شود، منتشر شده، تصمیم گرفتیم که به بررسی جزئیات این پروژه بپردازیم.
راه‌اندازی پروژه لیبرا در اوایل سال جاری اعلام، و جزئیات این پروژه به همراه وایت پیپر آن بطور رسمی در تاریخ ۱۸ ژوئن ۲۰۱۹ منتشر شد.
مرور کلی بر پروژه لیبرا
بر اساس وایت پیپر منتشر شده از آن، لیبرا توسط انجمنی متشکل از ۲۸ عضو پشتیبانی می‌شود و مدیریت آن بر عهده فیس بوک است. اعضای این انجمن شامل شرکت‌های بزرگی از جمله ویزا کارت، مسترکارت، پی‌پال، ویزا، اوبر، لیفت، کوین‌بیس و … می‌شوند.
این انجمن دو وظیفه اصلی دارد:
۱. اداره و نظارت بر شبکه لیبرا
۲. مدیریت ذخایری که ارزش لیبرا را با دارایی‌هایی در دنیای واقعی حفظ می‌کنند.
در واقع فیس بوک ۲ ارز دیجیتال راه‌اندازی کرده است:
ارز دیجیتال باثبات باپشتوانه که توسط ذخایر انجمن لیبرا پشتیبانی می شود. این ذخایر شامل یک سبد از دارایی‌های با نوسان قیمتی بسیار کم است تا بتوانند ارزش ارز دیجیتال باثبات لیبرا را تقریبا ثابت نگه دارند.
این ارز دیجیتال باثبات قرار است در ابتدا فقط توسط چهار ارز فیات شامل دلار، یورو، ین ژاپن و پوند انگلیس پشتیبانی شود، اما در آینده دارایی‌های دیگری نیز در لیست ذخایر آن قرار می‌گیرند.
در حالی که این ۴ ارز فیات اولین ارزهایی بودند که به عنوان ذخایر پشتوانه لیبرا در نظر گرفته شدند، توسعه‌دهندگان این پروژه برای ارزی که بخواهد در آینده به عنوان ذخایر لیبرا مورد استفاده قرار گیرد (چه فیات چه هر ارز دیگری)، سه معیار کلیدی در نظر گرفته‌اند که شامل موارد زیر می‌شود:
۱. مستقل باشد (قیمتش به دارایی دیگری وابسته نباشد).
۲. فرآیند تصمیم‌گیری در رابطه با آن یا باید به موسسات دولتی مانند بانک‌های مرکزی گره خورده باشد و یا یک دارایی که آزادانه در دسترس است.
۳. دارایی‌ها باید به صورت جهانی به رسمیت شناخته شوند. برای مثال، سهام شرکت اپل (APPL) فقط با واحد پولی دلار قابل معامله است. در نتیجه، سهام آن نمی‌تواند به عنوان ذخیره دارایی‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
دارایی‌های جایگزین مانند طلا یا بیت کوین می‌توانند برای این منظور بهتر عمل کنند، زیرا در چندین بازار به صورت جهانی معامله شده و بنابراین می‌توانند در سبد دارایی‌هایی که به عنوان ذخایر ارز دیجیتال لیبرا قرار است استفاده شوند، قرار گیرند.
اما این پروژه فقط با هدف ارز دیجیتال باثبات با پشتوانه فیات طراحی نشده است (در حالی که در حال حاضر در دنیای ارزهای دیجیتال به عنوان یک ارز دیجیتال باثبات با پشتوانه شناخته می‌شود).
به عنوان بخشی از برنامه‌های بزرگی که روز سه‌شنبه فیس بوک در رابطه با پروژه لیبرا مطرح کرد، این پروژه قصد دارد علاوه بر یک ارز دیجیتال باثبات باپشتوانه یک ارز دیجیتال دیگر با عنون «توکن سرمایه‌گذاری لیبرا» نیز ایجاد کند.
برخلاف لیبرا یک ارز دیجیتال عمومی قابل دسترس برای همه خواهد بود، توکن سرمایه‌گذاری لیبرا بر اساس آنچه فیس بوک ادعا کرده، یک توکن اوراق بهادار است. به این ترتیب، عرضه اولیه آن به صورت خصوصی خواهد بود و فقط کاربران خاصی قادر خواهند بود آن را بخرند که شامل بنیانگذاران انجمن لیبرا و سرمایه‌گذاران معتبر پروژه می‌شوند.
از آنجایی که لیبرا توسط مجموعه‌ای از دارایی‌های فیات پشتیبانی می‌شود، سود حاصل از آن به دارندگان توکن سرمایه‌گذاری لیبرا تعلق خواهد گرفت.
همانطور که قبلا نیز اعلام شده بود، از ۲۸ شرکتی که فیس بوک به منظور راه‌اندازی نودها به عنوان اعضای انجمن لیبرا استخدام کرده است، هرکدام حداقل ۱۰ میلیون دلار بابت گرفتن امتیاز راه‌اندازی نود، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. توکن سرمایه‌گذاری لیبرا چیزی است که آنها به عنوان پاداش دریافت کردند.
اما این پاداش تنها زمانی ارزش خواهد داشت که شبکه بطور کامل راه‌اندازی شود.
از آنجایی که دارایی‌هایی که به عنوان ذخایر ارز لیبرا وجود دارند، دارایی‌های با ریسک پایین هستند، سود سرمایه‌گذاران اولیه فقط در صورتی قابلیت نقد شدن دارد که راه‌اندازی شبکه موفقیت‌آمیز باشد و ذخایر موجود به عنوان پشتوانه به طرز قابل توجهی رشد کنند.
یک سرمایه‌گذاری که توکن‌های لیبرا را خریداری میکند، حتما لازم نیست یک نود راه‌اندازی کند، اما در صورتی که نودی راه‌اندازی نکند، اجازه رأی دادن به عنوان اعضای انجمن لیبرا را ندارد.
دامنه فعالیت‌های پروژه لیبرا بسیار وسیع است. یکی از مدیران انجمن لیبرا ادعا کرده در هر جایی که تاکنون از ویزا و مسترکارت استفاده می‌شده، ارز دیجیتال لیبرا نیز پذیرفته خواهد شد.
لیبرا از نظر فنی
ارز دیجیتال لیبرا در بستر بلاک چین انحصاری خود، راه اندازی خواهد شد. این زنجیره مبتنی بر الگوریتماثبات سهام یا دارایی (PoS) است که در آن نودها توسط اعضای انجمن لیبرا که از نظر جغرافیایی در مناطق مختلف توزیع شده‌اند، راه‌اندازی می‌شوند.
ارز دیجیتالی که چندی پیش توسط بانک بزرگ جی‌پی‌مورگان ارائه شد، شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با لیبرا دارد که در جدول زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
بلاک چینی با ۲ توکن
دقیقا شبیه به سیستم توکن میکر دائو (MKR) و استیبل کوین Dai و سایر سیستم‌هایی با دو توکن که در صنعت ارزهای دیجیتال قرار دارند، یک توکن مدیریتی به نام توکن سرمایه‌گذاری لیبرا (LIT) وجود خواهد داشت که امکان شرکت در مدیریت شبکه را فراهم میکند. ارزش این توکن از شراکت در مدیریت شبکه یا بطور بالقوه هرگونه درآمد یا پاداش پرداخت شده به صاحبان شبکه ناشی می‌شود. در واقع ارزش آن به کاربردی بودن توکن پرداختی (استیبل کوین لیبرا) وابسته است.
با این حال، گفتن این نکته خالی از لطف نیست که یک سری از سازمان‌ها و نهادهای غیردولتی و تاثیرگذار نیز ممکن است بتوانند در مدیریت لیبرا شرکت کنند؛ بدون آنکه نیاز باشد حداقل ۱۰ میلیون دلار LIT داشته باشند.
با توجه به اینکه بسیاری از این سازمان‌ها نیاز به انجام پرداخت‌ها و معاملات بین‌المللی دارند، لیبرا موانع را برای این موسسات و نهادها کاهش داده و از این طریق می‌تواند پذیرش و مقوبلیت لیبرا را به شدت افزایش دهد.
همانطور که ۳ سازمان تاثیرگذار اجتماعی، کیوا Kiva، مرسی‌کرپس (Mercy Corps) و بانک جهانی زنان (Woman’s World Banking) حمایت خود از پروژه لیبرا را اعلام کردند و تاثیر اجتماعی مثبتی بر مقبولیت پروژه لیبرا خواهند داشت.
اهداف پروژه لیبرا
کمک به افراد محروم از خدمات بانکی
بطور کلی ۱.۷ میلیارد بزرگسال از دسترسی به خدمات بانکی محرومند. یکی از اصلی‌ترین اهداف عرضه سکه لیبرا کمک کردن به این افراد است.
در واقع هدف این پروژه، ایجاد یک اکوسیستم مالی است که می‌تواند میلیاردها نفر را به هم متصل کند.
برای بسیاری از مردم در سراسر جهان، حتی خدمات اولیه مالی هم در دسترس نیست. تقریبا نیمی از بزرگسالان در جهان حتی یک حساب بانکی ندارند. این رقم در کشورهای در حال توسعه بدتر و برای زنان نیز بدتر از مردان است.
هزینه این محرومیت بسیار زیاد است. به عنوان مثال، تقریبا ۷۰ درصد از کسب‌و‌کارهای کوچک در کشورهای در حال توسعه، دسترسی به اعتبارات بانکی ندارند و سالیانه ۲۵ میلیارد دلار بابت هزینه کارمزد ارسال پول از کشوری به کشور دیگر از دست می‌رود.
اما برای غول‌های تکنولوژی و موسسات مالی بزرگی که از این پروژه پشتیبانی می‌کنند، راه‌اندازی این پروژه بیشتر با هدف جذب مشتریان بوده است.
در میان شرکت‌های بزرگی پرداختی، تعدادی از نهادهای خودجوش از جمله بانک جهانی زنان به انجمن لیبرا ملحق شده‌اند.
شرکت‌ها و نهادهای مختلف، برای اینکه بخواهند به انجمن لیبرا ملحق شده و تاثیر اجتماعی مثبتی بر روی آن داشته باشند، باید حداقل ۵ سال سابقه فعالیت در زمینه‌های اجتماعی از جمله فعالیت در زمینه کاهش فقر داشته و همچنین بودجه عملیاتی آنها بیش از ۵۰ میلیون دلار باشد.
کالیبرا، هدف اولیه خود را فقط انتقال وجه قرار داده است.
در حالی که کالیبرا، هدف اولیه خود را ایجاد بستری برای انتقال وجه قرار داده است، شرکت‌های جانبی عضو انجمن لیبرا برنامه دارند تا خدمات خود را گسترش داده و امکان پرداخت قبض‌ها و خرید کالا مانند خرید یک قهوه را با استفاده از لیبرا برای مشتریان خود فراهم کنند.
ویدیوی منتشر شده از رابط کاربری لیبرا نشان می‌دهد، مشتریان با استفاده از آن قادر خواهند بود وجه مورد نظر خود را با سرعت برای دوستان خود، انتقال دهند. گرچه طبق چیزی که در این ویدیو نشان داده شده، کاربران وجه خود را با سکه‌های لیبرا ارسال خواهند کرد، اما موجودی آنها در کیف پول مخصوص لیبرا، بر اساس واحد پول فیات آنها نیز نمایش داده می‌شود.
علاوه بر این، هنگام ارسال پول به فردی در کشور دیگر، برنامه کیف پول لیبرا، معادل فیاتی را که گیرنده در مقصد دریافت میکند را نیز نشان خواهد داد.
درست همانطور که اینترنت یک دنیای ارتباطات و انتقال اطلاعات ایجاد کرد، انتظار می‌رود که در رابطه با این اکوسیستم و کاربردهای عمومی آن نیز بتوان یک سیستم پرداخت جهانی بدون اینکه استانداردهای حکومت در اقتصاد سنتی به خطر بیافتد، ساخت.
کالیبرا، کیف پول لیبرا
کالیبرا، که یکی از شرکت‌های جانبی فیس‌بوک در راستای پروژه لیبرا است و بطور کامل توسط انجمن مستقل لیبرا اداره می‌شود، قصد دارد سرویس‌های مالی و محصولات مختلفی را در شبکه لیبرا توسعه دهد.
این شرکت برنامه دارد کار خود را با عرضه یک کیف پول برای سکه لیبرا شروع کند. کیف پول کالیبرا، به کاربران امکان نگهداری و انتقال ارز دیجیتال لیبرا را خواهد داد.
قرار است تا ۱۸ ماه آینده، لیبرا بر روی پلتفرم‌های ساخته شده در اکوسیستم فیس بوک که شامل پیام‌رسان واتس‌اپ و وب‌سایت فیس بوک می‌شود، با استفاده از رابط کاربری کیف‌پول کالیبرا پیاده‌سازی شود.
تاثیر لیبرا بر سایر بازارها
به نظر میرسد ابتکار عمل فیس بوک تاثیر قابل توجهی هم در بازارهای جهانی و هم بازارهای محلی داشته باشد.
تاثیر میان مدت
فیس بوک شانس این را دارد که جای پای خود را بیش از پیش به عنوان تامین‌کننده ابزارهای منبع باز برای برنامه‌ها، سایت‌ها و تجارت الکترونیک محکم کند.
لیبرا می‌تواند باعث افزایش حجم سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال شود، زیرا قابلیت دسترسی به این ارزها را هم برای موسسات و شرکت‌ها و هم برای کاربران خرد روزمره آسانتر میکند.
تاثیر بلند مدت
تغییر ساختار صنعت پرداخت: ممکن است یک مجموعه‌ی جدید به عنوان ناظر و نگهبان دارایی‌های دیجیتال ظهور پیدا کنند که موقعیت بانک‌های موجود را که به عنوان تسهیل‌کننده‌های پرداخت عمل می‌کنند، تهدید خواهند کرد.
ارائه سرویس‌های مالی جدید: ارائه‌دهندگان سرویس‌های مالی جدید، در حال ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز خلاقانه‌ای بر روی شبکه لیبرا هستند که در نهایت خدمات مالی جدیدی را برای کاربران در سراسر جهان ارائه خواهند داد.
توسعه آزادی بیشتر پول، و کاهش محدودیت‌های سرمایه‌گذاری در سرتاسر جهان: بانک های مرکزی ممکن است کار سخت‌تری در جلوگیری از خروج سرمایه‌ها با وجود محدودیت‌های شدیدی که برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، داشته باشند.
ارزش‌گذاری پول‌های جهان بدون دلار: اگر لیبرا بتواند با پذیرش و مقبولیت بالایی روبرو شود، یک واحد جدید معاملاتی ظهور خواهد کرد و در نتیجه وابستگی به یک ارز واحد برای مبادلات و تجارت‌های جهانی را کاهش می‌دهد.
نظرات چهره‌های شناخته شده درباره لیبرا
با توجه به سر و صدای اخیر پروژه لیبرا، افراد شناخته شده ای نظرات خود را در مورد این پروژه و همچنین تاثیری که می‌تواند بر روند کلی بازار ارزهای دیجیتال داشته باشد، مطرح کرده‌اند:
جاستین سان – مدیر ترون
فیس بوک و لیبرا. من احساس می کنم حجم زیادی از FOMO و روند صعودی برای بازار ارزهای دیجیتال در راه است.
جوزف لوبین- از هم‌بنیانگذاران اتریوم
من مطمئن نیستم که فیس بوک بتواند همه لازمه‌های غیرمتمرکز بودن را برآورده کند اما فکر می‌کنم، پروژه لیبرا یک قدم بسیار خوب برای مردم در جهت کنترل بیشتر بر روی دارایی‌ها و هویتشان باشد.
شباهت ها و تفاوت ها با سایر ارزهای دیجیتال
افراد تیم لیبرا در حال جمع‌آوری بهترین ویژگی‌های بلاک چین‌های موجود هستند تا آنها را بر روی بلاک چین خود پیاده کرده و در به روز رسانی‌های مختلف آن را ارائه کنند.
۱. مثل بیت کوین، هیچ هویت واقعی‌ای در بلاک چین آن وجود ندارد
اگر بخواهیم از دید بلاک چین نگاه کنیم، هویتی از شما در آن وجود ندارد. تنها جفت کلیدهای عمومی و خصوصی وجود دارند.
پروتکل لیبرا اکانت‌ها را به هویت‌های دنیای واقعی متصل نمی‌کند. یک کاربر می‌تواند با تولید چندین جفت کلید، حساب‌های متعددی ایجاد کند. حساب‌های کنترل شده توسط یک کاربر هیچ پیوندی با یکدیگر نخواهند داشت.
لیبرا شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با پروژه هایپرلجر دارد.
در ابتدا، ساختار توافق جمعی برای لیبرا، بر اساس وجود ده‌ها سازمان در شبکه خواهد بود که تراکنش‌ها را تایید می‌کنند.
هر بار که توافق جمعی برای مجموعه‌ی جدیدی از تراکنش‌ها مورد رأی‌گیری قرار گیرد، یکی از اعضا به صورت تصادفی برای شمارش آرا انتخاب می‌شود.
در پروژه لیبرا ترجیح داده شده به جای دموکراسی به شناخت تکیه شود تا حداقل در روزهای اولیه راه‌اندازی، بهترین حالت برای ایجاد توافق جمعی پیاده‌سازی شود.
اعضای بنیان‌گذار لیبرا، سازمان‌هایی هستند که هرکدام اعتبار بسیار زیادی در حوززه فعالیت خود در سالیان دراز داشته و در نتیجه بعید به نظر میرسد بخواهند در راستای تایید تراکنش‌های شبکه و تحقق توافق جمعی کار اشتباهی انجام دهند.
۳. شبیه تزوس، مدیریت درون زنجیره‌ای دارد
لیبرا شبیه تزوس، مدیریت درون زنجیره‌ای دارد.
تنها نهادهایی که در ابتدای راه‌اندازی بلاک چین لیبرا می‌توانند رای دهند، اعضای بنیان‌گذار لیبرا هستند. این اعضا توکن‌های سرمایه‌گذاری لیبرا را نگه می‌دارند که به آنها حق رای دادن در شبکه را می‌دهد. این رای دادن شامل تصمیم‌گیری در مورد مدیریت ذخایر استیبل کوین لیبرا و صدور مجوز برای اضافه شدن نودهای جدید به شبکه است.
ساختار مدیریتی لیبرا از ابتدا با استفاده از نرم‌افزاری به نام موو (Move) ساخته شده است. قرار است در به روز رسانی‌های مختلفی که ارائه می‌شود، اعضای جدید اضافه شوند. و همچنین برنامه‌ریزی شده است که سیستم توافق جمعی پروژه لیبرا به مرور زمان بیشتر و بیشتر به DPoS یعنی سیستم اثبات سهام یا دارایی نمایندگی شده (مانند ایاس یا استیم) نزدیک شود.
۴. مانند اتریوم، ارزهای دیجیتال را قابل برنامه‌ریزی میکند
در مقاله لیبرا چندین روش مختلف و جالب توضیح داده شده است که توسط آن کاربران می‌توانند با نرم‌افزار اصلی و پایگاه داده لیبرا کار کنند.
مثلا، هرکسی می‌تواند یک نسخه بدون رای‌گیری از بلاک چین آن ایجاد کند و یا فرمان‌های مختلف مرتبط با قراردادهای هوشمند یا کیف‌پول را اجرا کند.
لیبرا در مقایسه با اتریوم دو تغییر مهم در قراردادهای هوشمند خود ایجاد کرده است.
به نظر میرسد، طراحان پروژه لیبرا در این مورد که اجرای کدها باید هزینه‌ای داشته باشد، با اتریوم موافق هستند. بنابراین، تمام عملیات اجرایی در لیبرا نیازمند پرداخت هزینه‌ای است.
لیبرا در مقایسه با اتریوم دو تغییر مهم در قراردادهای هوشمندخود ایجاد کرده است.
اولا، تعداد کاربرانی را که در ابتدا می‌توانند با پروتکل کار کنند را محدود کرده است. (بسیاری از ویژگی‌های نرم افزار Move هنوز برای همه در دسترس نیستند).
دوما، مجموعه‌ای از کدهای آن را می‌توان در هر تعداد کیف‌پول یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها مورد استفاده قرار داد.
۵. مثل اتریوم بر این باور است که آینده از آن پروتکل اثبات سهام است
لیبرا مثل اتریوم بر این باور است که آینده از آن پروتکل اثبات سهام است، اما هنوز مانند پروژه اتریوم برای تحقق آن آماده نیست.
با گذشت زمان، واجد شرایط بودن برای عضویت در شبکه بطور کامل آزاد خواهد شد و تنها بر اساس دارایی‌های لیبرای هرکس، به آن امکان عضویت و حق رای داده می‌شود.
تیم لیبرا بر این باور است که پروتکل اثبات انجام کار (PoW)، با عمکلرد پایین و مصرف انرژی بالایی همراه است که آنها به این دلایل آن را مورد بررسی قرار نمی‌دهند.
۶. مانند بایننس کوین، برنامه‌های منظمی برای سوزاندن سکه‌های خود دارند
بلاک چین هایی که برنامه‌هایی برای سوزندان توکن‌های خود به صورت منظم داشتند، در سال گذشته بسیار تاثیرگذار بودند و رشد چشمگیری را تجربه کردند.
بایننس، به عنوان صرافی پیشتاز ارزهای دیجیتال، توکن BNB را ایجاد کرد تا کاربران با استفاده از آن بتوانند کارمزد تراکنش‌هایی که در صرافی انجام می‌دهند را با درصدی تخفیف پرداخت کنند. این صرافی از ابتدا برنامه‌ریزی کرده بود بخشی از سود حاصل از خود را که با توکن BNB پرداخت شده به صورت منظم بسوزاند.
لیبرا نیز برنامه تقریبا مشابهی با بایننس دارد.
هدف لیبرا از سوزاندن سکه‌هایش، افزایش دادن ارزش آن نیست. مانند استیبل کوین‌های باپشتوانه‌ای مانند تتر، توکن‌های لیبرا ایجاد شده و با یک برنامه منظم بخشی از آنها سوزانده می‌شود.
۷. مانند Coda، کاربران مجبور نیستند کل تاریخچه تراکنش‌ها را نگه دارند
پروتکل کمتر شناخته شده‌ای به نام کودا (Coda)، یکی از اولین پروتکل‌هایی بود که در آن فقط لازم بود کاربران اطلاعات آخرین بلوک را نگه دارند. با وجود این پروتکل، کاربران به راحتی می‌توانستند آخرین بلوک را از تلفن همراه هوشمند خود بررسی کنند تا مطمئن شوند با دفتر کل توزیع شده معتبری تعامل دارند.
بطور مشابه، در لیبرا نیز تاریخچه تمام تراکنش‌ها ممکن است بیشتر از مقداری شود که بتوان آن را با استفاده از یک سرور شخصی پردازش کرد. تاییدکنندگان تراکنش‌ها می‌توانند تاریخچه تراکنش‌هایی را که برای پردازش و تایید تراکنش‌های جدید مورد نیاز نیست، حذف کنند.
۸. مانند ایاس، هنوز همه کارهای لازم را انجام نداده است.
ایاس بدون رویکرد مدیریتی‌ای که در ابتدا برای خود تعریف کرده بود، کار خودش را شروع کرد. بطور مشابه لیبرا نیز وعده غیرمتمرکز شدن را داده است، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که اعضای خود را مجبور به انجام چنین کاری کند.
تیم رویایی
وایت پیپر لیبرا توسط ۵۳ نفر نوشته شده است. اگرچه مدیران ارشد فیس بوک از جمله مارک زاکربرگ، مدیر عامل آن و دیوید مارکوس مدیر ارشد بلاک چین آن، در جمع نویسندگان این وایت پیپر قرار ندارند، اما تیمی که این وایت پیپر را نوشته یکی از رویایی‌ترین تیم‌ها در تاریخ پروژه‌های بلاک چینی است.
نویسندگان این وایت پیپر که از نقاط مختلفی برای نوشتن آن دور هم جمع شده‌اند، از دانشجویان برجسته دانشگاه استنفورد، استادان علوم کامپیوتر و توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی هستند.
اسامی برخی از آنها در ادامه ذکر شده است:
کریستین کاتالینی
او که از اساتید برجسته دانشگاه MIT است، جزء اولین افرادی بود که به مطالعه اقتصاد مرتبط با ارزهای دیجیتال پرداخت. کاتالینی از نویسندگان اصلی نشریات دانشگاه هاروارد و سایر نشریات معتبر است.
بن مورر
مورر یکی از مهندسین اصلی فیس بوک است که فارغ‌التحصیل علوم کامپیوتر از دانشگاه کارنگی ملون است. بن به همراه دستیارش سرویس reCAPTCHA را ساختند که گوگل در سال ۲۰۰۹ آن را خرید. او سرپرست تیمی است که زبان برنامه‌نویسی Move را طراحی کرده‌اند.
جورج دنزیس
او که یکی از مهندسین متخصص در حوزه حریم خصوصی و رمزنگاری است، سابقه ساختن Chainspace و پروتکل Coconut را که پروژه لیبرا مبتنی بر آن است را دارد. او در حال حاضر به عنوان محقق در فیس بوک کار میکند.
فرانسیس گاریلو
یک متخصص در زمینه زبان ماشین و هوش مصنوعی است که سابقه کار در شرکت‌های بزرگی همچون Swisscom و Skymind.ai را دارد.
رامنیک آرورا
آرورا به عنوان یک تحلیلگر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در پروژه لیبرا فعالیت میکند. سابقه فعالیت‌های او در امور مالی است و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد کامپیوتر از دانشگاه استنفورد است.
جمع‌بندی
پروژه لیبرا که با رهبری فیس بوک و وجود شرکت‌های بزرگی همچون مستر کارت، ویزا کارت و .. راه‌اندازی شده است، با وجود ویژگی‌های ارائه شده برای آن شباهت زیادی به سایر پروژه‌های ارز دیجیتال ندارد.
شبیه‌ترین پروژه به آن از نظر کاربرد و همچنین ذات متمرکز بودن آن را می‌توان ارز دیجیتال جی‌پی‌مورگان دانست.
هرچند منتقدانی زیادی اعتقاد دارند که پروژه لیبرا راه به جایی نمی‌برد اما با وجود ۳۸ شرکت بزرگ در این پروژه به عنوان سرمایه‌گذار و یک مجموعه طلایی از افراد متخصص و برجسته به عنوان تیم آن، به نظر میرسد شانس این پروژه برای موفقیت زیاد باشد.
اما فارغ از اینکه لیبرا تبدیل به یکی از بزرگترین موفقیت‌های صنعت رمزنگاری شود یا نه، این پروژه می‌تواند مانندپلی میان سیستم مالی سنتی و صنعت ارزهای دیجیتال عمل کند.
