گرین (Grin) یکی از ارزهای دیجیتالی است که از ژانویه ۲۰۱۹ به صورت رسمی فعالیتش را آغاز کرد. گرین که توجه علاقه‌مندان قدیمی بیت کوین را به شدت جلب کرده، یک ارز دیجیتال با قابلیت‌های حفظ حریم خصوصی و در بستری ارتقا یافته از بلاک چین بیت کوین پیاده‌سازی شده است. در این مقاله به معرفی گرین، تاریخچه پیدایش آن، چگونگی کار کردن این ارز دیجیتال و همچنین نحوه خرید و نگهداری آن خواهیم پرداخت.
گرین چیست؟
پروژه گرین بر روی حریم خصوصی، مقیاس‌پذیری و تعویض‌پذیری تمرکز دارد و یکی از پیاده‌سازی‌های محبوب بر پایه پروتکل میمبل ویمبل (MimbleWimble) است. این ارز دیجیتال شباهت‌های ماهیتی زیادی با بیت کوین دارد و به همین دلیل هم بسیاری از کسانی که تنها بیت کوین را به عنوان یک ارز دیجیتال حقیقی قبول دارند، توجه خود را به سمت گرین جلب کرده‌اند.
گرین یک ارز دیجیتال حریم خصوصی محور است که در آن تراکنش‌ها حاوی مقدار نیستند. حتی در شبکه گرین آدرسی هم وجود ندارد و به همین خاطر فضای ذخیره‌ای مورد نیاز آن نسبت به سایر ارزهای دیجیتال معمولی و حریم‌خصوصی محور کمتر است.
گرین به صورت متن باز و آزاد توسعه یافته و برای هیچ نهاد، شرکت یا بنیادی نیست. جالب است که در این ارز دیجیتال یک لیست از مواردی تهیه شده که هرگز نباید انجام شود. جالب‌تر اینکه بسیاری از موارد لیست به امری رایج در دنیای ارز دیجیتال تبدیل شده است.
زمانی که ساتوشی وایت پیپر بیت کوین را منتشر کرد، بر گفته برخی هدفش ارائه یک سیستم پولی همتا به همتا بود. کارمزدهای بالای تراکنش و برخی معایب آن، بیت کوین را از کاربرد اصلی‌اش دور کرده و آن را به یک ابزار ذخیره ارزش تبدیل کردند.
در حال حاضر دنیای ارزهای دیجیتال فاقد یک ارز حقیقی است که بتواند نقش ابزار مبادله را بین افراد ایفا کند؛ چرا که هیچ یک از آن‌ها تاکنون ۴ ویژگی اصلی یک پول جهانی و دیجیتال را نداشته‌اند. این قابلیت‌ها به ترتیب ثبات قیمت، مقیاس‌پذیری، غیرمتمرکز بودن و حریم خصوصی است. گرین تلاش می‌کند تا ۴ ویژگی اصلی پول را داشته باشد و این کار را بهتر از هر ارز دیجیتال دیگر انجام دهد.
میمبل ویمبل (MimbleWimble) چیست؟
میمبل ویمبل نوعی پروتکل بلاک چین است که توسط شخصی با نام مستعار «تام الویس جدوسور» در جولای ۲۰۱۶ معرفی شد و طرفداران حریم خصوصی جذب آن شدند. چند ماه بعد، آدام پولسترا ایده مطرح شده توسط تام الویس جدوسور را بازبینی و تغییراتی در آن اعمال کرد.
میمبل ویمبل پروتکلی است که نوآوری‌های رمزنگاری مختلفی را با هم ترکیب کرده تا به صورت شگفت‌انگیزی نحوه انجام تراکنش‌ها در بیت کوین را تغییر داده و سایر بلاک چین را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
تمرکز شدید میمبل ویمبل و به تبع آن گرین (Grin) بر روی موضوعات حریم خصوصی و مقیاس پذیریاست. قابلیت دیگر یعنی تعویض‌پذیری هم با حریم خصوصی به دست می‌آید.
تاریخچه گرین و میمبل‌ویمبل
در دوم آگوست ۲۰۱۶ یک فایل متنی به صورت ناشناس در یکی از انجمن‌های توسعه بیت کوین ارسال شد. این فایل که وایت‌پیپر ابتدایی میمبل ویمبل بود، توسط شخصی ناشناس با نام تام الویس جدوسور نوشته شده بود. هدف وایت پیپر این بود که به عنوان یک سافت فورک در طراحی دفترکل توزیع شده بیت کوین استفاده شود و راهکاری برای مشکل مقیاس‌پذیری و تراکنش‌های ناشناس آن باشد.
در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۶ توسعه‌دهنده ناشناس دیگری در همان انجمن مدعی شد که بر روی یک پیاده‌سازی از میمبل ویمبل به نام گرین کار می‌کند. با اینکه توسعه‌دهندگان در نظر داشتند میمبل ویمبل را به عنوان یک زنجیره جانبی برای بیت کوین پیاده‌سازی کنند، اما سیستم اسکریپت بیت کوین محدودیت‌هایی ایجاد می‌کرد که باعث شد پروتکل میمبل‌ویمبل هم به سمت یک ارز دیجیتال جداگانه حرکت کند.
توسعه‌دهندگان گرین در نظر دارند که روش متفاوتی نسبت به سایر آلت کوین‌ها در پیش بگیرند. عدم برگزاری ICO، نبود ایردراپ و نبود سکه‌های پیش استخراج شده از جمله اصولی هستند که توسعه‌دهندگان خود را پایبند به آن‌ها می‌دانند.
گرین اولین پیاده‌سازی از میمبل ویمبل بوده و یک پروژه جامعه‌محور است. دیگر پیاده‌سازی میمبل ویمبل، بیم (Beam) نام دارد. اولین شبکه آزمایشی گرین در نوامبر ۲۰۱۷ به راه افتاد و آخرین شبکه آزمایشی‌اش را در اواخر ۲۰۱۸ راه‌اندازی کرد. اولین بلاک شبکه اصلی گرین هم در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۱۹ استخراج شد.
گرین چگونه کار می‌کند؟
گرین یک ارز دیجیتال با سازوکار اثبات کار (Proof of Work) است و به همین خاطر قابلیت استخراج دارد. استخراج گرین با دو الگوریتم مختلف که یکی برای ای‌سیک‌ها و دیگری برای کارت‌های گرافیک است، انجام می‌شود.
سیاست استخراج گرین در دو سال اول به صورتی تعیین شده که هم با کارت گرافیک و هم با ای‌سیک باشد، اما پس از گذشت دو سال استخراج با کارت گرافیک از میان برداشته می‌شود و تمامی فرایند استخراج با ای‌سیک انجام می‌شود. این کار برای حفظ تمرکززدایی و توزیع منصفانه‌تر کوین‌ها صورت گرفته است.
زمان استخراج هر بلاک در گرین به طور میانگین ۱ دقیقه است و هر بلاک ۶۰ گرین پاداش می‌دهد. به عبارت دیگر پروتکل به گونه‌ای طراحی شده که هر ثانیه ۱ گرین آزاد شود. عرضه ثابت گرین در طول زمان سبب ایجاد تورمی می‌شود که پیوسته در حال کاهش است و پس از گذشت یک دهه به زیر ۱۰ درصد کاهش می‌یابد.
بر خلاف بیت کوین که محدودیت سکه دارد، تعداد سکه‌های گرین محدودیتی ندارند که از این جهت خصوصیات آن به پول‌های امروزی نزدیکتر است و مانند بیت کوین به عنوان ابزار ذخیره ارزش نمی‌تواند استفاده شود.
شبکه گرین از برخی روش‌های تراکنش ناشناس بیت کوین مانند کوین‌جوین، تراکنش‌های محرمانه ودندلیون استفاده می‌کند.
تراکنش محرمانه (Confidential Transaction)
تراکنش‌های محرمانه نوع بهبود یافته مدل خروجی تراکنش‌های خرج نشده (UTXO) بیت کوین هستند که فاکتورهای مخفی‌ساز مختلف مقادیر تراکنش‌ها را برای همه جز گیرنده و فرستنده پنهان می‌کنند.
تراکنش‌های محرمانه توسط گرگوری مکسول از بلاک‌استریم توسعه یافته است که در آن مقادیر تراکنش با «تعهدات پدرسن» جایگزین شدند. در تراکنش‌های محرمانه مقادیر تراکنش با یک عامل مخفی‌کننده تصادفی ترکیب می‌شوند تا مقدار تراکنش رمزگذاری شود.
برای ایجاد یک تراکنش باید مجموع عوامل مخفی‌ساز ورودی را که با مجموع عوامل مخفی‌ساز خروجی برابر است بدانید. از سوی دیگر تایید‌کنندگان تراکنش‌ها هم تنها کافی است تا برابر بودن مجموع ورودی‌ها با خروجی‌ها را بررسی کنند و از عدم خلق سکه اضافی یا نابود شدن آن‌ها مطمئن شوند. برای همین نیز نیازی به دانستن مقادیر تراکنش در صحت‌سنجی تراکنش‌ها وجود ندارد.
حتی آن‌ها نیاز ندارند تا آدرس کیف پول‌ها را هم بدانند. در واقع در میمبل‌ویمبل هیچ موجودیتی یافت نمی‌شود که برای افزایش حریم خصوصی یک قابلیت مثبت به شمار می‌آید.
کوین‌جوین (CoinJoin)
کوین‌جوین سازوکاری است که به مقیاس‌پذیری میمبل‌ویمبل کمک شایانی می‌کند و با ترکیب تراکنش‌های ارسال شده به یک تراکنش، امکان شناسایی ارتباط بین فرستندگان و گیرندگان را برای بقیه دشوار می‌سازد.
این سازوکار روشی برای افزایش حریم خصوصی در میمبل‌ویمبل است، اما چگونه می‌تواند به مقیاس‌پذیری آن کمک کند؟
تصور کنید که علی، سارا، محمد و کامران در یک بلاک چین می‌خواند تراکنش انجام دهند. اگر علی بخواد به سارا مقدار سکه بفرستد، این تراکنش در یک بلاک ثبت می‌شود. اگر سارا بعداً بخواهد از سکه‌هایش مقداری به محمد بفرستد، اطلاعات مربوط به هر دو تراکنش (علی به سارا، سارا به محمد) در بلاک بعدی نگهداری می‌شود. حال اگر محمد بخواهد سکه‌ای به کامران بفرستد، اطلاعات مربوط به هر سه تراکنش (علی به سارا، سارا به محمد، محمد به کامران) در بلاک نگهداری خواهد شد. نگهداری برخی اطلاعات تکراری، سایز بلاک چین نیز افزایش پیدا می‌کند.
اما میمبل‌ویمبل به گونه دیگری رفتار می‌کند. تمرکز اصلی این پروتکل بر روی حفظ یکپارچگی تراکنش‌ها و جلوگیری از حمله دوبار خرج کردن است، تا اینکه تمامی اطلاعات تراکنش‌های زنجیره را بر روی بلاک چین ذخیره کند.
به مثال قبلی برگردیم و آن را در پروتکل میمبل‌ویمبل بررسی کنیم. اگر کامران بخواهد ارزهای دیجیتالش را خرج کند، نودهای مسئول تایید تراکنش‌ها برای جلوگیری از حمله دوبار خرج کردن باید بررسی کنند که آن سکه‌ها وجود داشته و قابل خرج کردن هستند. برای همین هم تاریخچه مبادلاتی که در این بین اتفاق افتاده تا ارز دیجیتال از مالک اول یعنی علی تا آخرین گیرنده یعنی کامران برسد، غیرضروری خواهد بود.
میمبل‌ویمبل از پروتکل کوین‌جوین برای یکی کردن تمامی تراکنش‌ها و پاک کردن اطلاعات ورودی و خروجی (Input Output) بین اولین و آخرین دریافت‌کننده، استفاده می‌کند. از این نظر حجم بلاک چین آن بسیار سبک‌تر شده، امکان اجرای نودها راحت‌تر می‌شود، اطلاعاتی که برای جلوگیری از حمله دوبار خرج کردن مورد نیاز است حفظ می‌شوند و مقادیر تراکنش‌ها غیرقابل پیگیری و نامعلوم باقی می‌ماند.
ابهامات درباره تعداد تراکنش بر ثانیه (TPS) گرین
شاید مقیاس‌پذیری در بسیاری از بلاک چین‌ها با مفهوم TPS یا تراکنش بر ثانیه تعریف شود، اما این قضیه درباره گرین اندکی متفاوت است. کاربران برای این شبکه TPSهای بسیار متفاوتی ارائه داده‌اند. از آنجا که در شبکه گرین، چندین تراکنش با هم ترکیب می‌شود تا یک تراکنش بزرگتر را تشکیل دهند، TPS نمی‌تواند معیار صحیحی برای بیان مقیاس‌پذیری در گرین باشد. اما تعداد تراکنش‌هایی که در یک بلاک جا می‌گیرند، توسط مفهومی به نام وزن (weight) تعریف می‌شوند که برای هر ورودی، خروجی و پارامتر دیگری به نام کرنل ثابت است.
تاریخچه قیمت گرین
چند روز پس از گذشت استخراج اولین بلاک گرین و اضافه شدن آن به صرافی‌ها، تقاضای بسیار شدیدی برای این ارز دیجیتال به وجود آمد.
قیمت این ارز دیجیتال در صرافی‌ها که از حدود ۲۵ دلار شروع شده بود، به سبب تورمی بودن آن به شدت کاهش یافت. سیاست پولی یا همان نحوه عرضه به گونه‌ای تنظیم شده که گرین ثبات قیمتی بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتال با محدودیت سکه داشته باشد.
در حال حاضر گرین با قیمت ۵ دلار معامله می‌شود و تا پایان سال ۲۰۱۹ انتظار می‌رود که ۳۱.۵ میلیون واحد سکه از آن در گردش باشد.
کیف پول گرین
همانطور که در سایت رسمی گرین هم اشاره شده، این پروژه هنوز در مراحل ابتدایی توسعه قرار دارد و احتمال وجود ایراد و خطا در ابزارهای مربوط به گرین مانند کیف پول آن زیاد است. به همین دلیل هم تاکید شده که هرگونه استفاده از ابزارهای مربوط به گرین (مانند کیف پول) با ریسک خود کاربران باید انجام شود.
کیف پول اصلی گرین که توسط تیم توسعه‌دهنده اصلی معرفی شده، همان فول نود گرین است. در بروزرسانی اخیر، کیف پول گرین از فول نود آن جدا شده و به صورت جدا قابل دسترس است و نیاز به دانلود بلاک چین این ارز دیجیتال نیست. اما یکی از مشکلات اصلی این کیف پول رابط کاربری خط فرمان است که کار با آن را دشوار می‌کند. در حال حاضر آخرین نسخه عرضه شده این کیف پول ۱.۱.۰ است.
کیف پول رسمی گرین (خط فرمان)
اما کیف پول‌های دیگری نیز وجود دارند که توسط تیم اصلی توسعه نیافته‌اند، بلکه گروهی دیگر در جامعه گرین آن‌ها را ساخته است.
یکی از این کیف پول‌ها که به دلیل داشتن رابط گرافیکی گزینه خوبی برای نگهداری این کوین محسوب می‌شود، گرین پلاس‌پلاس (++Grin) است. این کیف پول که با زبان سی پلاس‌پلاس نوشته شده، در حال حاضر تنها برای ویندوز عرضه شده است.
کیف پول ++Grin
کار با این کیف پول خیلی سخت نیست. در ابتدا وارد سایت این کیف پول شوید و آخرین نسخه مربوط به ویندوز را دانلود کنید.
کیف پول ++Grin (ویندوز)
سپس باید فایل اجرایی را نصب کنید.
پس از نصب و اجرای کیف پول باید کمی منتظر بمانید تا همگام‌سازی با شبکه انجام شود.
پس از همگام‌سازی و وصل شدن (چراغ سمت پایین‌چپ باید سبز و به صورت Running باشد)، می‌توانید بر روی سه گزینه وارد شدن به کیف پول، ساخت کیف پول و بازیابی کیف پول کلیک کنید.
در صورتی که می‌خواهید کیف پول جدیدی بسازید، باید برای خود یک نام کاربری و همچنین گذرواژه‌ای تعیین کنید. دقت کنید که نام کاربری و گذرواژه برای بازیابی کیف پول مورد نیاز خواهد بود، پس یادداشت کردن و به یاد سپردن آن‌ها الزامی است.
در مرحله بعد، سید کیف پول یا همان ۲۴ کلمه‌ای که برای بازیابی کیف پول به آن‌ها نیاز خواهید داشت، به شما نمایش داده می‌شود. برای اینکه بتوانید در آینده کیف پول خود را بازیابی کنید، یادداشت کردن و نگهداری ۲۴ کلمه ضروری است.
در گام بعدی از شما درخواست می‌شود تا تعدادی از کلماتی که در مرحله قبل نمایش داده شد را وارد کنید.
صفحه اصلی کیف پول شما به شکل زیر خواهد بود.
نحوه ارسال و دریافت گرین با بقیه ارزهای دیجیتال اندکی متفاوت است که شاید در گام نخست گیج‌کننده به نظر برسد. همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، چیزی به نام آدرس کیف پول در گرین وجود ندارد.
برای اینکه بتوانید گرینی را که از صرافی یا شخصی خریده‌اید دریافت کنید، باید پس از کلیک بر روی Receive این دریافت را به یکی از ۳ صورت انجام دهید. صرافی‌ها این کار را به صورت لینک https انجام می‌دهند؛ یعنی این لینک تقریبا همان کار آدرس را می‌کند. شما با وارد کردن این لینک در صرافی، می‌توانید گرین را به کیف پول خود ارسال کنید.
در صورتی که می‌خواهید انتقال گرین را با فایل انجام دهید، باید فایل مورد نظر را از کسی که قصد ارسال گرین به شما داشته دریافت کنید و با امضای آن تراکنش برای شما به صورت تایید نشده (Unconfirmed) ثبت شود.
پس از ثبت تراکنش، فایل جدیدی از سمت گیرنده ایجاد می‌شود که باید آن را فرستنده ارسال کنید تا تراکنش از سمت او نیز نهایی شود.
دقت کنید که آدرس https دریافتی هربار که گرین را باز و بسته می‌کنید، تغییر می‌کند و باید آدرس جدید را برای دریافت استفاده کنید.
فرایند ارسال گرین نیز تقریبا مشابه است. پس از وارد کردن مقدار و کارمزد تراکنش، برای ارسال گرین باید آدرس https گیرنده را وارد کنید.
یا اینکه انتقال را از طریق فایل انجام دهید و فایل ساخته شده را به گیرنده ارسال کنید تا تراکنش از سوی او ثبت شود. همچنین فایل ایجاد شده توسط گیرنده را باید برای نهایی کردن تراکنش، در بخش Finalize (در صفحه اصلی کیف پول) وارد کنید.
خرید گرین (Grin)
از آنجا که گرین یک ارز دیجیتال جدید است و زمان کمی از راه‌اندازی رسمی آن می‌گذرد، هنوز در صرافی‌های زیادی موجود نشده است. لیست صرافی‌های خارجی که می‌توان با استفاده از بیت کوین یا اتریوم از آن‌ها گرین خریداری کرد، از کوین‌مارکت‌کپ قابل دسترس است.
البته باید دقت کرد که صرافی مورد نظر با کاربران ایرانی مشکل نداشته باشد. برای نمونه خرید و فروش این ارز دیجیتال در صرافی آمریکایی بیترکس در جریان است اما در صورتی که اقدام به ایجاد حساب در آن کنید، دارایی‌هایتان بلوکه خواهد شد.
به همین خاطر نیز پیش از اینکه اقدام به خرید از یک صرافی کنید، شرایط استفاده آن را مطالعه کرده و از اینکه می‌توانید بدون هرگونه خطری از آن خرید کنید مطمئن شوید.
